T.C.İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ  ULUSLARARASI SEMPOZYUMLAR DİZİSİ:

SAHN-I SEMÂN’DAN DÂRÜLFÜNÛN’A OSMANLI’DA İLİM VE FİKİR DÜNYASI: ÂLİMLER, MÜESSESELER VE FİKRÎ ESERLER -II- XVI. YÜZYIL  18-20 ARALIK 2015 İstanbul

Devletleri ve toplumları tebarüz ettikleri genel özellikleriyle tasnif etmek kadim bir alışkanlık olagelmiştir. Bu alışkanlıkla sadece akademi ve bilim çevrelerinde değil,  günlük hayatın içinde de değişik vesilelerle sürekli karşılaşırız. Bazı toplumlar bilim ve düşünce hayatında diğerlerine göre daha ehliyetli ve yaratıcı, bazı topluluklar ise siyasi ve içtimai hayatla ilgili bahislerde başarılı ve yaratıcı kabul edilir. Birinci kısımdan söz edilirken akıllara Grek toplumu gelirken ikinci kısma Roma toplumu örnek verilebilir. Vakıa Grekler bilim ve düşünce hayatında kendilerinden önce veya sonra hiçbir toplulukta göremeyeceğimiz başarılı ve yaratıcı örnekler ortaya koymuş, bilhassa Akdeniz merkezinde teşekkül etmiş uygarlıkların kurucu unsuru haline gelmişledir. Buna mukabil Romalılar siyaset, hukuk ve toplum hayatının çeşitli yönlerinde başarılı örnekler ortaya koymuştur. İslam toplumu söz konusu olduğunda da benzer değerlendirmeler ve tasniflerden söz edilebilir. Mesela İran ve Mısır İslam coğrafyasında bilgi ve düşünce hayatında daha verimli ürünlerin ortaya çıktığı coğrafyalar olmuştur. Tarihin en önemli imparatorluklarından birisi kabul edilen Osmanlı İmparatorluğunun böyle bir tasnifte hangi kısımda yer alacağı değişik vesilelerle tartışılagelen bir mesele olarak hala nihai bir neticeye varılamamıştır. Acaba Osmanlı Devleti ve toplumunu, Grek toplumu gibi bir bilim ve düşünce toplumu olarak mı kabul edeceğiz, yoksa başka dönemlerde ve mekânlarda üretilmiş bilgilerin ve değerlerin tüketildiği bir yer olarak mı göreceğiz? Böyle sorular uzun bir süredir akademik hayatı olduğu kadar sıradan insanları da meşgul etmektedir ve öyle görünüyor ki etmeye de devam edecektir. Bunun en önemli nedeni ise ciddi ilgi gören bu tartışmaları besleyecek ve yönlendirebilecek bilimsel çalışmaların azlığıdır. Bu itibarla Osmanlı düşünce ve bilim hayatı üzerindeki bilimsel faaliyetler ve araştırmalar dünyada ve Türkiye’de büyük bir ilgi uyandırmış olsa bile bu alanda yapılacak çalışmalara duyulan ihtiyaç ortadadır. Osmanlı’da bilim ve düşünce hayatının gelişim seyri, bu hayatın kadim İslam mirasıyla ilişkisi ve ortaya çıkan yeni sorun ve tartışmaların varlığı bizi bir sempozyumlar dizisini hazırlamaya icbar etti.

Geçen sene bu sempozyumlar dizisinin birinci bölümü olarak İstanbul’un Fethi’nden (1453) Süleymaniye Medreselerinin Kuruluşuna (1557) kadar geçen dönemi ele almıştık. Birinci sempozyum tarihlendirirken kurumların teşekkülünü dikkate almıştık, fakat daha sonra bunların bir takım sorunlar doğurulabileceğini, Osmanlı bilim ve düşünce hayatını ihatada sınırlı kalacağını fark ettik. Bu sebeple müteakip sempozyumları yüzyıllar üzerinden tasnif etmeyi maksada ulaşmada daha verimli bir yol olarak gördük. Bu itibarla ikinci sempozyum alt başlığını  “XVI. Yüzyıl”  olarak belirledik.

Sempozyum çerçevesinde Osmanlı’da bilim ve düşünce hayatının ele alınacağı temel başlıklar ve akademik disiplinler şöyledir:

• Kur’an, Tefsir, Hadis


• Fıkıh, Fetva Mecmuaları,  Kanunnâmeler


• Mantık ve Dilbilimleri


• Kelam


• Tasavvuf


• Metafizik


• Doğa Bilimleri ve Matematik Bilimleri


• Ahlâk ve Siyaset


• Eğitim


• Sanat ve Mimari


• Kütüphaneler ve Kitap Kültürü


• Tabakât Literatürü, Ulemâ İlişki Ağları

Sempozyuma katılmak isteyenlerin, 200 kelimeyi geçmeyen bildiri özetlerini aşağıda belirtilen tarihe kadar göndermeleri beklenmektedir. Sempozyumda bildiriler Türkçe, Arapça ve İngilizce olarak sunulabilecektir. İstanbul dışından katılacaklar için konaklama imkânı sağlanacak ve seyahat giderleri karşılanacaktır. Sunulan tebliğler, kitaplaştırılarak yayınlanacaktır.

Önemli tarihler:

• Tebliğ özetlerini göndermek için son tarih: 24 Nisan 2015


• Kabul edilen tebliğlerin ilanı: 4 Mayıs 2015


• Tebliğlerin gönderimi için son tarih: 1 Aralık 2015


• Sempozyum tarihi: 18-20 Aralık 2015


• Makalelerin son teslim tarihi: 18 Ocak 2016

Düzenleme kurulu:

Prof. Dr. Mürteza Bedir (Başkan)

Prof. Dr. Ekrem Demirli

Doç. Dr. Ahmet Hamdi Furat

Yrd. Doç. Dr. Mustakim Arıcı

Yrd. Doç. Dr. Hasan Karataş

Ar. Gör. Feyza Işık

Ar. Gör. Bilal Patacı

Ar. Gör. Zeynep Münteha Kot Tan

İletişim:

İnternet sitesi    (Türkçe): 

sahniseman.istanbul.edu.tr

(İngilizce): 

sahniseman.istanbul.edu.tr/en

(Arapça): 

sahniseman.istanbul.edu.tr/ar

e-posta:         

sahniseman2014@gmail.com