Asır Asır İslâmî İlimler Projesi Kapsamındaki Çalışmaların İlki Olan Hicrî Birinci Asırda İslâmî İlimler Kitabı Yayımlandı

Hicrî Birinci Asırda İslâmî İlimler, ed.: Hidayet Aydar, Ziyad Alrawashdeh, Elif Gül Gökhan, Sultan Ümmügülsüm Gündüzalp, Ülfer Karabulut, Ümit Eskin, Yasemin Çelikhası, Khadeejeh Alrawashdeh, I-II, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2020.

İslâm ilim geleneğinin derinlemesine incelenmesi ve aynı dönemde ortaya çıkan ilmi birikimin karşılaştırılabilmesine imkân sağlayacak tarihsel bütünlüğün oluşturulması amacıyla yürütülen Asır Asır İslâmî İlimler projesi kapsamındaki çalışmaların ilki olan Hicrî Birinci Asırda İslâmî İlimler kitabı yayımlandı. İslâmî ilimler için kaynak mesabesinde olan ve pek çok hususun temellendirilmesinde büyük önem taşıyan ilk asırdaki ilmi faaliyet ve gelişmelerin ele alındığı bu çalışma iki ciltten oluşmaktadır. Kur’ân İlimleri ve Tefsir’e ayrılan ilk ciltte on tanesi Arapça olmak üzere toplam yirmi bir makale yer almaktadır. Birinci asır Tefsir, Kıraatler ve Mushaf tarihi açısından kilit öneme sahip olmasına istinaden çalışmalarda, bu asırda öne çıkan ilim merkezleri ve Tefsir ilmindeki öncü misyonlarıyla sahabe ve tabiîn neslinin çalışmalarına yoğunluk verilmiştir.

Arapça ve Türkçe yirmi altı çalışmadan oluşan ikinci ciltte ise, Hadis, İslâm Hukuku, Kelâm, Mezhepler Tarihi, Arap Dili ve Siyer alanlarındaki makaleler yer almaktadır. Hadis ve İslâm Hukuku alanlarındaki çalışmalarda hadislerin yazımı, fıkhî mezheplerin oluşmasında etkili olan şahıslar ve ilk metodik ihtilaflar gibi konular incelenmiştir. Müslümanlar arasındaki itikadî ihtilafların yaşanması ve itikâdî fırkaların oluşumuna etki eden nüve fikirlerin ortaya çıkması nedeniyle hicrî I. asır Kelâm ve Mezhepler tarihi çalışmaları açısından ayrı bir öneme sahiptir. Bu nedenle eserde yer alan söz konusu alanlardaki çalışmalarda, siyasi ve sosyal olayların mezhepleşmeye ve kelâm ilminin oluşumuna etkisi ile itikâdî mezheplerle ilişkilendirilen şahıslarla ilgili konular yoğunluk kazanmıştır. Arap Dili alanındaki çalışmalarda ilk dil çalışmaları ve cahiliye dönemi şiirinin etkileri incelenirken İslam Tarihi ve Siyer alanında tarihçiliği ile öne çıkan şahıslar ele alınmıştır. Bu doğrultuda Siyer’in öncü isimleri olarak nitelenen isimlere, tarih metotlarına ve sonraki sürece katkılarına ağırlık verilmiştir.