Arap Dili ve Belagati ve İslam Tarihi Anabilim Dallarımızın organizasyonu ve Tunus Zeytune Üniversitesinin iş birliği ile 9.10.2023 tarihinde “Uluslararası Müneccimbaşı Ahmed Dede Efendi Sempozyumu” gerçekleştirildi.

Online olarak gerçekleştirilen “Uluslararası Müneccimbaşı Ahmed Dede Efendi Sempozyumu”; Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı Öğr. Gör. Yahia ABDELLATİF, Sempozyum Düzenleme Kurulu üyesi Prof. Dr. Hüsnü KOYUNOĞLU, Zeytune Üniversitesi İslam Medeniyeti Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hichem GRİSSA ve İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tefsir Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar DÜZENLİ’nin açılış konuşmalarıyla başladı. Kendileri, bu konuşmalarında bu tür ilmi faaliyetlerin hayırlara vesile olması temennilerinde bulundular.

Dört oturumdan oluşan bu sempozyumun ilk oturumu, Prof. Dr. Nurettin GEMİCİ’nin başkanlığında gerçekleştirildi. “Tarih İlmi” başlıklı bu oturumda altı tebliğ yer aldı. İlk olarak Prof. Dr. Hüsnü KOYUNOĞLU, “Müneccimbaşı Tarihi’ne Göre Kuruluş Döneminde Osmanlı’nın Başarısının Sırları” adlı tebliğini sundu. Ardından sırasıyla Prof. Dr. Nurettin GEMİCİ, “Evliya Çelebi ve Müneccimbaşı Ahmed Dede’nin XVII. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda Sosyal Kültürel ve İdari Hayata Dair Düşünceleri” adlı; Doç. Dr. Hatice ARSLAN SÖZÜDOĞRU, “Müneccimbaşı Ahmed Efendi’nin Câmi’u’d-düveli’nin Osmanlıca Tercümesi Sahâifu’l-ahbâr’da Bulunan Eksiklikler, Hatalar ve İlaveler” adlı; Dr. Sc. Hatixhe Ahmedi, “Müneccimbaşi Ahmed Dede Efendi Tarihinde Arnavutlar” adlı ve son olarak da Dr. Mustapha SİTİTİ, “Müneccimbaşı’nın “Câmi‘u’d-Düvel” Adlı Kitabında Cerbe Adasının Fethi (967/1560)” adlı tebliğlerini sundular. Dr. Şeyh LAKHAL’ın “Câmi‘u’d-Düvel’de Mağrip Eyaletleri Tarihi” adlı tebliği de bu başlık altındaydı.

“İslami İlimler” başlıklı ikinci oturum, Dr. Jamel BOUAJAJA başkanlığında gerçekleştirildi ve bu oturumda beş tebliğ yer aldı. Bu oturumda Prof. Dr. Ali TEMİZEL, “Müneccimbaşı Ahmed Dede ve 17. Yüzyıl Mevleviliği ve Mevlevihaneleri” adlı; Prof. Dr. İlyes GOUİSSEM, “Müneccimbaşı Ahmed Efendi’nin Tefsir Faaliyetindeki Kaideler: Tebeiyet ve Yeniliğin Sınırları” adlı; Doç. Dr. Mehmet ÖZTURAN, “Müneccimbaşı Ahmed Efendi’nin Son Eseri: Vesîletü’l-Vusûl ilâ Ma‘rifeti’l-Hamli ve’l-Mahmûl” adlı; Dr. Abdülkerim SOLİMAN, “Müneccimbaşı’nın Kur`an-ı Kerim`i Tefsir Yöntemi “Eleştirel Analitik Bir Çalışma”” adlı ve son olarak da Öğr. Gör. Yahia ABDELLATİF, “Müneccimbaşı Ahmed Dede b. Lütfullah el-Mevlevî’nin “İzhâru’n-ni‘me fi’l-cevâb amma yeridu alâ ittisâfi’l-bârî bi-hakîkati’r-rahme” İsimli Risalesi (Tahkik ve Dirâse)” adlı tebliğlerini sundular.

“Dil ve Bibliyografi” başlıklı üçüncü oturum, Prof. Dr. Ali BULUT başkanlığında gerçekleştirildi ve bu oturumda beş tebliğ yer aldı. İlk olarak Dr. Ahmad Türki ALALİ, “Müneccimbaşı Ahmed Dede b. Lütfullah el-Mevlevî ve Arap Dilindeki Konumu” adlı tebliğini sundu. Ardından sırasıyla Didar Ayşe AKBULUT, “Müneccimbaşı Ahmed Dede (v. 1702): Bir Entelektüel Biyografi” adlı; Yazma Eser Uzmanı Hüseyin ÖRS, “Yeni Bir İlim Kurmak: Müneccimbaşı Ahmed Dede’nin Mütâla‘a İlmini Vaz‘ Etmesi” adlı; Araştırmacı Sait KAYACI, “Müneccimbaşı Ahmet Dede Efendi’nin Eserleri: El yazması Nüshaları ve Baskıları” adlı ve son olarak da Araştırmacı Meriem BELAL, “Müneccimbaşı’nın Câmiu’d-düvel Adlı Kitabını Yazım Yöntemi (Osmanlı Devleti Tarihi Dönemi Bölümü)” adlı tebliğlerini sundular.

“Bilim Tarihi” başlıklı dördüncü oturum ise Dr. Öğr. Üyesi Hasan UMUT başkanlığında gerçekleştirildi ve bu oturumda altı tebliğ yer aldı. İlk olarak Prof. Dr. Fazlı ARSLAN, “17-18. Yüzyıllar Osmanlı Müziğinde Müneccimbaşı Ahmed Dede” adlı tebliğini sundu. Ardından sırasıyla Prof. Dr. Mustakim ARICI ve Dr. Öğr. Üyesi Esra AKSOY, “Kadim Payitahtta Yeni Bitkiler: Müneccimbaşı’nın el-Edviyetü’l-Cedîde Adlı Eserinin Tahlili” adlı; Prof. Dr. Stoyanka KENDEROVA, “Osman Pazvantoğlu Kütüphanesi’nde Korunan Astronomi Eserleri Yoluyla Müneccimbaşıların Vazifeleri ile Astronomi ve Astroloji İlminin Gelişimine Bir Bakış” adlı; Dr. Said SABBAGH, “Ahmed b. Lütfullah el-Mevlevî, Astronom olarak “Müneccimbaşı”” adlı; Doç. Dr. Isam ABDUL MOLA, “Müneccimbaşı`nın Siyasi Düşüncesi Câmiü’d-düvel’de Osmanlı Devleti Örneğinde” adlı ve son olarak da Dr. Rafia ATTIA, “Müneccimbaşı’nın Câmi‘u’d-Düvel Kitabında Yemen’in Siyasi İmajı” adlı tebliğlerini sundular.

Tüm oturumların tamamlanmasının ardından Düzenleme Kurulu Eş Başkanları Doç. Dr. Hatice ARSLAN SÖZÜDOĞRU ve Öğr. Gör. Yahia ABDELLATİF hocalarımızın, sempozyumun gerçekleşmesinde emeği geçen tüm katılımcı ve dinleyicilere teşekkürlerini sunmaları ve Müneccimbaşı Ahmed Dede Efendi’nin çok yönlü çalışmaları ile interdisipliner çalışmaların önemi hususundaki değerlendirmeleri etrafında yaptıkları kapanış konuşmalarının ardından sempozyum sona erdi.